Jeśli nie aparat ortodontyczny, to co?
Niestety nie ma zbyt wielu innych opcji, są jednak alternatywy dla metalowej wersji aparatu, która przeważnie jako pierwsza przychodzi na myśl. Zamki i druty mogą być przezroczyste lub w kolorze zębów, dzięki czemu aparat mniej rzuca się w oczy. Niektórzy pacjenci zamiast tradycyjnego aparatu mogą nosić nakładki Invisalign. Istnieją jeszcze inne rodzaje zdejmowanych aparatów, które pomagają w prostowaniu zębów.
Niektóre osoby dorosłe zamiast aparatu ortodontycznego decydują się na licówki służące wyłącznie poprawie wyglądu. Są one jednak stosunkowo drogie i po jakimś czasie mogą wymagać wymiany, a w dodatku nie korygują problemów ze zgryzem.
W jakim wieku najlepiej założyć aparat ortodontyczny?
Nie ma „najlepszego” wieku do rozpoczęcia leczenia ortodontycznego. U większości dzieci najlepszy czas na założenie aparatu to zwykle wiek od 10 do 14 lat, gdy usta i głowa dziecka jeszcze rosną i wyrzynają się zęby stałe. Dokładny moment zależy od tempa wzrostu i od tego, jak szybko pojawiają się u dziecka zęby stałe. Jednak aparat ortodontyczny będzie skuteczny także u starszych nastolatków oraz u dorosłych.
Co oznacza leczenie „pierwszej fazy” i „drugiej fazy”?
Leczenie pierwszej fazy, zwane również wczesnym, jest przeprowadzane zanim u dziecka pojawią się wszystkie zęby stałe. Zwykle dzieje się to między 7. a 10. rokiem życia. Leczenie pierwszej fazy nie zawsze eliminuje konieczność zastosowania stałego aparatu w przyszłości. Jego celem jest skorygowanie problemów, które najłatwiej jest naprawić w młodym wieku, tak aby ułatwić leczenie drugiej fazy (aparat ortodontyczny). Mówiąc prościej, pierwsza faza polega na wstępnej korekcie szczęk, a następnie w drugiej fazie za pomocą aparatu ortodontycznego można dokonać precyzyjnych poprawek zgryzu.
Niektóre problemy ortodontyczne, takie jak przodozgryz/zgryz krzyżowy, poważny tyłozgryz, stłoczenie zębów, wystające zęby przednie czy wąskie szczęki łatwiej jest skorygować w młodszym wieku. Korekta na wczesnym etapie rozwoju często ułatwia późniejsze leczenie i pozwala lepiej przewidzieć efekty po wyrżnięciu się zębów stałych. Wczesne leczenie może także zredukować potrzebę usuwania zębów stałych w przyszłości, skorygować szkodliwe nawyki, takie jak ssanie kciuka, wypychanie zębów językiem, czy problemy z mówieniem, a także wyeliminować potrzebę późniejszego chirurgicznego zabiegu korekcyjnego, a dzięki jest mniej narażone na przykre uwagi z powodu krzywych zębów.
Pomiędzy pierwszą a drugą fazą dzieci mogą nosić aparat retencyjny lub aparat utrzymujący odstęp między zębami, który pozwala utrzymać uzyskany rezultat. Powinny także nadal chodzić do ortodonty w celu kontroli rozwoju szczęk i zębów.
Leczenie drugiej fazy, zwane także leczeniem aktywnym, polega na założeniu pełnego aparatu ortodontycznego. Ma on na celu ostateczne wyprostowanie zębów i skorygowanie zgryzu, gdy dziecko ma już wszystkie zęby stałe.
Jak długo trzeba nosić aparat ortodontyczny?
Dzieci noszą aparaty ortodontyczne średnio od roku do trzech lat, ale okres ten może się różnić w zależności od indywidualnego tempa wzrostu i powagi problemu. Zależy to także od współpracy ze strony pacjenta, w tym od dbałości o higienę jamy ustnej, noszenia zalecanych elementów pomocniczych, takich jak dodatkowe gumki, unikania potraw szkodliwych dla aparatu oraz stawiania się na wszystkie wizyty kontrolne.
Czy w dorosłym wieku warto zakładać aparat ortodontyczny?
Jest to kwestia subiektywna, jednak również u dorosłych aparat ortodontyczny może być dość skuteczny, a nowoczesne rodzaje aparatów są znacznie mniej widoczne, niż te znane sprzed lat. Około 20% pacjentów noszących aparat ortodontyczny ma ponad 18 lat. Wiele osób dorosłych decyduje się na aparat, ponieważ dopiero w dorosłym wieku je na to stać, albo dlatego, że ich zęby przesunęły się z wiekiem. Zakładając aparat ortodontyczny nawet w dorosłym wieku, można później przez wiele lat cieszyć się ładnymi, prostymi zębami oraz poprawić problemy zgryzu, dlatego wiele osób uważa aparat za opłacalną inwestycję.
Czy poza poprawieniem wyglądu zębów aparat ortodontyczny przynosi inne korzyści?
Wiele osób nosi aparat ortodontyczny ze względów czysto estetycznych, ale proste zęby dają także szereg korzyści zdrowotnych. Przede wszystkim łatwiej jest je wyczyścić, dzięki czemu są mniej narażone na próchnicę i zapalenie dziąseł. Korekta zgryzu eliminuje też wiele problemów strukturalnych i może zmniejszyć ból szczęk oraz ułatwić gryzienie.
Nosiłem(-łam) aparat ortodontyczny w dzieciństwie i to było okropne. Czy aparaty nadal są takie straszne?
Nie. Być może nie są specjalnie przyjemne, ale są mniej widoczne, mniej bolesne i skuteczniejsze niż dawniej. Dostępne są zdecydowanie mniej widoczne aparaty z przezroczystymi zamkami albo nakładki Invisalign. Również „tradycyjne”, metalowe aparaty mają znacznie mniejsze zamki niż kiedyś. Nowe termoaktywne druty przesuwają zęby ze stałym, stopniowanym naciskiem, dzięki czemu każda regulacja jest mniej bolesna i zęby szybciej się prostują. Również oprogramowanie komputerowe stosowane w ortodoncji pozwala dobierać „inteligentne” druty i zamki, które szybciej i skuteczniej przesuwają zęby.