APARATY KOREKCYJNE

Leczenie ortodontyczne: Terminologia

Leczenie ortodontyczne: Terminologia article banner
UDOSTĘPNIJ

Wizyty kontrolne u ortodonty

Regularne wizyty dla osób noszących aparat ortodontyczny. Podczas takiej wizyty wymieniane są elastyczne gumki, a łuki ortodontyczne mogą również zostać wymienione lub wyregulowane.

Przednie zęby

Zęby znajdujące się w przedniej części jamy ustnej, w szczególności siekacze i kły.

Aparaty

Każdy element nakładany na zęby (również zdejmowany), który pomaga przesuwać zęby, zmieniać ustawienie szczęki i przytrzymać zęby w docelowym położeniu po zdjęciu aparatu. Mogą to być retainery, aparaty zewnątrzustne itp.

Łuk ortodontyczny

Drucik przymocowany do zamków, dzięki któremu zęby są odpowiednio przesuwane.

Gumki

Elastyczne gumki ortodontyczne, zwane również ligaturami, to małe, gumowe pierścienie utrzymujące łuk ortodontyczny w miejscu. Są dostępne w różnych kolorach.

Zgryz

Fachowo nazywany „okluzją” – jest to stosunek górnych i dolnych łuków zębowych.

Płytka podniebienna

Akrylowy element zmniejszający tyłozgryz poprzez zapobieganie przyleganiu tylnych zębów.

Retainer stały

Retainer z drucikiem przyklejonym do wewnętrznej powierzchni górnych lub dolnych przednich zębów. Ma na celu utrzymanie zębów w ich obecnym położeniu.

Bonding

Mocowanie zamków lub innych stałych elementów do zębów za pomocą specjalnego, nietoksycznego kleju.

Zamek ortodontyczny

Mały, kwadratowy element przyklejany bezpośrednio do zębów za pomocą specjalnego środka lub przymocowany gumkami ortodontycznymi. Zamki pełnią rolę uchwytów, utrzymujących w miejscu łuk ortodontyczny, który przesuwa zęby. Mogą być metalowe lub przezroczyste i można je mocować zarówno po wewnętrznej, jak i po zewnętrznej stronie zębów.

Rurka policzkowa

To metalowe haczyki przyklejane do zewnętrznej części zamka lub zęba, czasem nazywane po prostu „haczykami”. Mają one za zadanie utrzymywać elementy elastyczne lub inne elementy pomocnicze.

Łańcuszek elastyczny

To elastyczny łańcuszek, zwany również „łańcuszkiem ściągającym”, który jest owijany wokół wielu zamków i zamyka przestrzenie międzyzębowe.

Zgryz krzyżowy

Zwany również przodozgryzem, polega na nachodzeniu zębów szczęki górnej na wewnętrzną część szczęki dolnej.

Odwapnienie

Są to białe plamki na zębach spowodowane osadzaniem się płytki nazębnej przez dłuższy czas.

Zgryz głęboki

Zwany również przodozgryzem górnym, polega na znacznym zachodzeniu przednich zębów górnych na przednie zęby dolne.

Diastema

Przestrzeń między dwoma zębami.

Gumka elastyczna

Zwana również „gumką ortodontyczną", to mały gumowy element, który utrzymuje łuk ortodontyczny. Gumki są dostępne w różnych kolorach.

Elastiki

Nazywane również gumkami, są mocowane do haczyków na zamkach i łączą górną szczękę z dolną po przekątnej. Pacjent powinien wymieniać je 3-4 razy dziennie, aby zachowały elastyczność. O ile lekarz nie zaleci inaczej, powinny być noszone przez cały czas, poza porami szczotkowania, nitkowania i spożywania większego posiłku.

Aparaty czynnościowe

Są to aparaty, które wykorzystują pracę mięśni podczas mówienia, jedzenia i przełykania w celu wytworzenia siły do przesuwania zębów, odpowiedniego ustawiania szczęk oraz pobudzania prawidłowego rozwoju górnej i dolnej szczęki. Nazywane są również aparatami ortopedycznymi i zalicza się do nich takie elementy jak korektory ortopedyczne, aktywatory, bionatory, aparaty Frankla, aparaty Herbsta oraz podwójne bloki.

Retainer Hawleya

Najbardziej powszechny i rozpoznawalny typ retainera. Składa się z płytki akrylowej połączonej z metalowym drucikiem owiniętym wokół przedniej części zębów.

Aparat zewnątrzustny

Aparat noszony po zewnętrznej stronie ust zapewnia kontrolę rozwoju szczęki i odpowiednie przesuwanie się zębów. Aparat zewnątrzustny jest mocowany za pomocą paska znajdującego się pod brodą, na szyi lub na głowie. Następnie mocowany jest do zębów przy użyciu 2 gumek, które łączą aparat zewnątrzustny z haczykami na zębach.

Aparat Herbsta

Stały aparat używany u dorastających pacjentów z nierozwiniętą dolną szczęką. Utrzymuje dolną szczękę w przedniej pozycji, aby zmniejszyć tyłozgryz i poprawić profil pacjenta.

Łuk podtrzymujący

Do tego typu elementów należą m.in. łuk lingwalny, aparat Nance'a oraz łuk TPA – są one zwykle używane, żeby utrzymać położenie zębów trzonowych. Składają się z metalowych pierścieni owiniętych wokół zębów trzonowych, połączonych metalowymi drucikami, które krzyżują się przy sklepieniu jamy ustnej.

Ząb zatrzymany

Ząb, który nie może się wyrżnąć, z powodu położenia kości lub sąsiadujących zębów.

Nakładki Invisalign

System przezroczystych, plastikowych nakładek, które prostują zęby za pomocą 18-30 wydzielonych elementów. Nakładki są zdejmowane, a ponadto nie ma w nich zamków ani drucików, które znajdują się w tradycyjnym aparacie ortodontycznym. Nakładki Invisalign można stosować u osób dorosłych i młodzieży, ale nie u małych dzieci.

Ligatura stalowa lub metalowa

Nazywana również zaciskiem stalowym lub metalowym, to mały drucik, który utrzymuje łuk ortodontyczny.

Lip Bumper

To pokryty warstwą plastiku drucik przymocowany do przedniej części zamków na dolnych zębach, stosowany w celu zapewnienia wolnej przestrzeni między zębami a wargą.

Malokluzja

Mówiąc prościej „nieprawidłowy zgryz” - wadliwe ułożenie zębów.

Żuchwa

Szczęka dolna.

Kość szczękowa

Szczęka górna.

Metalowe pierścienie

Zwane również pierścieniami ortodontycznymi, to elementy ze stali nierdzewnej przymocowane do zębów. Są owinięte wokół każdego zęba, by zapewnić zakotwiczenie zamka ortodontycznego.

Uzębienie mieszane

Etap, w którym dzieci mają zarówno zęby stałe, jak i mleczne.

Afty

Afty w jamie ustnej powstają na skutek podrażnień spowodowanych przez zamki, druciki i inne elementy. Są dość powszechne u pacjentów, którzy po raz pierwszy mają założony aparat.

Okluzja

Zwana również „zgryzem”, to stosunek górnych i dolnych łuków zębowych.

Zgryz otwarty

Przy tego typu zgryzie zęby górne i dolne w pewnych miejscach w ogóle się ze sobą nie stykają.

Operacja ortognatyczna

To operacja przeprowadzana w celu wyrównania położenia szczęki. Jej wykonanie zaleca się jedynie w ekstremalnych przypadkach.

Nagryz pionowy

Polega na znacznym zachodzeniu górnych zębów przednich na dolne zęby przednie.

Nagryz poziomy

Odległość między powierzchnią górnych i dolnych zębów w nagryzie pionowym.

Ortodoncja

Nazwa pochodzi od słów „ortho”, co oznacza „prosty”, oraz „odont”, czyli „dotyczący zębów”. Jest to dziedzina stomatologii, która zajmuje się diagnozowaniem, profilaktyką oraz leczeniem nieprawidłowości zębowych i szczękowych. Czynności wykonywane przez ortodontę obejmują projektowanie, zakładanie oraz kontrolę elementów korygujących, które pozwalają odpowiednio wyrównać położenie zębów, warg i szczęk.

Ortodonta

To lekarz posiadający specjalizację z zakresu ortodoncji, uzyskaną w akredytowanej placówce po ukończeniu studiów stomatologicznych. Wszyscy ortodonci są dentystami, jednak nie wszyscy dentyści są ortodontami.

Wosk ortodontyczny

Nietoksyczny wosk nakładany na zamki i druciki w celu złagodzenia podrażnień. Można go kupić w aptece lub poprosić o niego ortodontę.

Podniebienie

Sklepienie jamy ustnej.

Ekspander podniebienny

Aparat służący do poszerzenia łuku szczęki górnej. Może być przyklejony do powierzchni zębów lub przymocowany przy użyciu metalowych pierścieni ortodontycznych.

Aparaty Pendex/Pendulum

Dwa bardzo podobne to siebie aparaty. Każdy z nich jest mocowany do zębów przy użyciu 4 pierścieni. Ich zadaniem jest przesuwanie górnych zębów trzonowych do tyłu. Można ich używać bez potrzeby zakładania aparatu zewnątrzustnego.

Przyzębie

Jest to zespół tkanek otaczających zęby (dziąsła).

Faza I

Wczesne leczenie ortodontyczne, przeprowadzane przeważnie w wieku 7-10 lat - wtedy, gdy dziecko ma zarówno zęby stałe, jak i mleczne. Ta początkowa faza leczenia ma pomóc wyleczyć niektóre wady ortodontyczne związane np. z ułożeniem i prawidłowym rozwojem szczęk i zębów, które łatwiej skorygować u młodszych pacjentów. Po przeprowadzeniu fazy I prawie zawsze niezbędne jest założenie aparatu stałego (faza II leczenia) w późniejszym czasie.

Faza II

Nazywana również fazą aktywnego leczenia, to faza, w której można zastosować aparat stały u pacjenta, który ma już wszystkie zęby stałe.

Zęby tylne

Zęby położone w tylnej części jamy ustnej, w szczególności zęby trzonowe i przedtrzonowce.

Łańcuszek ściągający

Nazywany również łańcuszkiem elastycznym, to element rozciągany na wiele zamków, który ma na celu zmniejszenie przestrzeni między zębami.

Aparat Quad Helix

Aparat ze specjalnym drucikiem z charakterystycznymi pętelkami, którego zadaniem jest poszerzenie górnego łuku zębowego. Stosowany jest w celu skorygowania przodozgryzu.

Retainer

Zdejmowany element, który służy do ustabilizowania zębów w nowym położeniu po leczeniu ortodontycznym. Zwykle składa się z części plastikowych oraz drucika. Dostępne są również stałe retainery, najczęściej w formie drucików przyklejonych za dolnymi lub górnymi zębami.

Aparat strzałkowy

Jest to element z 3 śrubami, w większości pokryty akrylem, który ma na celu rozszerzenie łuku szczęki.

Samoligaturujące zamki

Są to zamki, które nie wymagają użycia elastików do utrzymywania łuku ortodontycznego, ponieważ mają metalowe klapki, które można otwierać i zamykać. Z reguły są mniejsze od tradycyjnych zamków, jednak nie są dostępne w wersji przezroczystej ani kolorowej. Samoligaturujące zamki generują mniejszą siłę tarcia niż zamki tradycyjne, dzięki czemu leczenie jest często szybsze i skuteczniejsze.

Separatory

Zwane również oddzielaczami, to elementy elastyczne bądź metalowe sprężynki zakładane w przestrzeniach międzyzębowych, aby utworzyć miejsce dla pierścieni ortodontycznych. W razie potrzeby są mocowane 2-3 dni przed założeniem aparatu ortodontycznego.

Utrzymywacz przestrzeni

Niewielki metalowy element zbudowany z pierścienia mocowanego wokół zęba oraz otwartej pętli. Jego celem jest utrzymanie między zębami wolnej przestrzeni, w której wyrośnie ząb stały.

Sprężynki

Metalowe sprężynki umieszczane są na łuku między zamkami i mają na celu stworzenie lub zamknięcie przestrzeni między zębami.

Szyna

Przezroczysty, plastikowy element wyrównujący używany do leczenia dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych oraz bólu w obrębie twarzy. Może być nałożona zarówno na górne, jak i na dolne zęby.

Staw skroniowo-żuchwowy (TMJ)

Staw skroniowo-żuchwowy, nazywany również stawem szczękowym. Wyrażenie często stosowane w przypadku zaburzeń funkcji stawów skroniowo-żuchwowych, czyli bolesnych dolegliwości w obrębie szczęki.

Pozycjoner zębów

Przezroczysta, plastikowa nakładka w formie ochraniacza, stosowana po zdjęciu aparatu, aby delikatnie przesuwać zęby i wyregulować zgryz.

Podwójny blok

Zestaw dwóch elementów, które stymulują rozwój dolnej szczęki, a jednocześnie hamują wysuwanie się górnej szczęki do przodu.