Wizyty kontrolne u ortodonty
Regularne wizyty dla osób noszących aparat ortodontyczny. Podczas takiej wizyty wymieniane są elastyczne gumki, a łuki ortodontyczne mogą również zostać wymienione lub wyregulowane.
Przednie zęby
Zęby znajdujące się w przedniej części jamy ustnej, w szczególności siekacze i kły.
Aparaty
Każdy element nakładany na zęby (również zdejmowany), który pomaga przesuwać zęby, zmieniać ustawienie szczęki i przytrzymać zęby w docelowym położeniu po zdjęciu aparatu. Mogą to być retainery, aparaty zewnątrzustne itp.
Łuk ortodontyczny
Drucik przymocowany do zamków, dzięki któremu zęby są odpowiednio przesuwane.
Gumki
Elastyczne gumki ortodontyczne, zwane również ligaturami, to małe, gumowe pierścienie utrzymujące łuk ortodontyczny w miejscu. Są dostępne w różnych kolorach.
Zgryz
Fachowo nazywany „okluzją” – jest to stosunek górnych i dolnych łuków zębowych.
Płytka podniebienna
Akrylowy element zmniejszający tyłozgryz poprzez zapobieganie przyleganiu tylnych zębów.
Retainer stały
Retainer z drucikiem przyklejonym do wewnętrznej powierzchni górnych lub dolnych przednich zębów. Ma na celu utrzymanie zębów w ich obecnym położeniu.
Bonding
Mocowanie zamków lub innych stałych elementów do zębów za pomocą specjalnego, nietoksycznego kleju.
Zamek ortodontyczny
Mały, kwadratowy element przyklejany bezpośrednio do zębów za pomocą specjalnego środka lub przymocowany gumkami ortodontycznymi. Zamki pełnią rolę uchwytów, utrzymujących w miejscu łuk ortodontyczny, który przesuwa zęby. Mogą być metalowe lub przezroczyste i można je mocować zarówno po wewnętrznej, jak i po zewnętrznej stronie zębów.
Rurka policzkowa
To metalowe haczyki przyklejane do zewnętrznej części zamka lub zęba, czasem nazywane po prostu „haczykami”. Mają one za zadanie utrzymywać elementy elastyczne lub inne elementy pomocnicze.
Łańcuszek elastyczny
To elastyczny łańcuszek, zwany również „łańcuszkiem ściągającym”, który jest owijany wokół wielu zamków i zamyka przestrzenie międzyzębowe.
Zgryz krzyżowy
Zwany również przodozgryzem, polega na nachodzeniu zębów szczęki górnej na wewnętrzną część szczęki dolnej.
Odwapnienie
Są to białe plamki na zębach spowodowane osadzaniem się płytki nazębnej przez dłuższy czas.
Zgryz głęboki
Zwany również przodozgryzem górnym, polega na znacznym zachodzeniu przednich zębów górnych na przednie zęby dolne.
Diastema
Przestrzeń między dwoma zębami.
Gumka elastyczna
Zwana również „gumką ortodontyczną", to mały gumowy element, który utrzymuje łuk ortodontyczny. Gumki są dostępne w różnych kolorach.
Elastiki
Nazywane również gumkami, są mocowane do haczyków na zamkach i łączą górną szczękę z dolną po przekątnej. Pacjent powinien wymieniać je 3-4 razy dziennie, aby zachowały elastyczność. O ile lekarz nie zaleci inaczej, powinny być noszone przez cały czas, poza porami szczotkowania, nitkowania i spożywania większego posiłku.
Aparaty czynnościowe
Są to aparaty, które wykorzystują pracę mięśni podczas mówienia, jedzenia i przełykania w celu wytworzenia siły do przesuwania zębów, odpowiedniego ustawiania szczęk oraz pobudzania prawidłowego rozwoju górnej i dolnej szczęki. Nazywane są również aparatami ortopedycznymi i zalicza się do nich takie elementy jak korektory ortopedyczne, aktywatory, bionatory, aparaty Frankla, aparaty Herbsta oraz podwójne bloki.
Retainer Hawleya
Najbardziej powszechny i rozpoznawalny typ retainera. Składa się z płytki akrylowej połączonej z metalowym drucikiem owiniętym wokół przedniej części zębów.
Aparat zewnątrzustny
Aparat noszony po zewnętrznej stronie ust zapewnia kontrolę rozwoju szczęki i odpowiednie przesuwanie się zębów. Aparat zewnątrzustny jest mocowany za pomocą paska znajdującego się pod brodą, na szyi lub na głowie. Następnie mocowany jest do zębów przy użyciu 2 gumek, które łączą aparat zewnątrzustny z haczykami na zębach.
Aparat Herbsta
Stały aparat używany u dorastających pacjentów z nierozwiniętą dolną szczęką. Utrzymuje dolną szczękę w przedniej pozycji, aby zmniejszyć tyłozgryz i poprawić profil pacjenta.
Łuk podtrzymujący
Do tego typu elementów należą m.in. łuk lingwalny, aparat Nance'a oraz łuk TPA – są one zwykle używane, żeby utrzymać położenie zębów trzonowych. Składają się z metalowych pierścieni owiniętych wokół zębów trzonowych, połączonych metalowymi drucikami, które krzyżują się przy sklepieniu jamy ustnej.
Ząb zatrzymany
Ząb, który nie może się wyrżnąć, z powodu położenia kości lub sąsiadujących zębów.
Nakładki Invisalign
System przezroczystych, plastikowych nakładek, które prostują zęby za pomocą 18-30 wydzielonych elementów. Nakładki są zdejmowane, a ponadto nie ma w nich zamków ani drucików, które znajdują się w tradycyjnym aparacie ortodontycznym. Nakładki Invisalign można stosować u osób dorosłych i młodzieży, ale nie u małych dzieci.
Ligatura stalowa lub metalowa
Nazywana również zaciskiem stalowym lub metalowym, to mały drucik, który utrzymuje łuk ortodontyczny.
Lip Bumper
To pokryty warstwą plastiku drucik przymocowany do przedniej części zamków na dolnych zębach, stosowany w celu zapewnienia wolnej przestrzeni między zębami a wargą.
Malokluzja
Mówiąc prościej „nieprawidłowy zgryz” - wadliwe ułożenie zębów.
Żuchwa
Szczęka dolna.
Kość szczękowa
Szczęka górna.
Metalowe pierścienie
Zwane również pierścieniami ortodontycznymi, to elementy ze stali nierdzewnej przymocowane do zębów. Są owinięte wokół każdego zęba, by zapewnić zakotwiczenie zamka ortodontycznego.
Uzębienie mieszane
Etap, w którym dzieci mają zarówno zęby stałe, jak i mleczne.
Afty
Afty w jamie ustnej powstają na skutek podrażnień spowodowanych przez zamki, druciki i inne elementy. Są dość powszechne u pacjentów, którzy po raz pierwszy mają założony aparat.
Okluzja
Zwana również „zgryzem”, to stosunek górnych i dolnych łuków zębowych.
Zgryz otwarty
Przy tego typu zgryzie zęby górne i dolne w pewnych miejscach w ogóle się ze sobą nie stykają.
Operacja ortognatyczna
To operacja przeprowadzana w celu wyrównania położenia szczęki. Jej wykonanie zaleca się jedynie w ekstremalnych przypadkach.
Nagryz pionowy
Polega na znacznym zachodzeniu górnych zębów przednich na dolne zęby przednie.
Nagryz poziomy
Odległość między powierzchnią górnych i dolnych zębów w nagryzie pionowym.
Ortodoncja
Nazwa pochodzi od słów „ortho”, co oznacza „prosty”, oraz „odont”, czyli „dotyczący zębów”. Jest to dziedzina stomatologii, która zajmuje się diagnozowaniem, profilaktyką oraz leczeniem nieprawidłowości zębowych i szczękowych. Czynności wykonywane przez ortodontę obejmują projektowanie, zakładanie oraz kontrolę elementów korygujących, które pozwalają odpowiednio wyrównać położenie zębów, warg i szczęk.
Ortodonta
To lekarz posiadający specjalizację z zakresu ortodoncji, uzyskaną w akredytowanej placówce po ukończeniu studiów stomatologicznych. Wszyscy ortodonci są dentystami, jednak nie wszyscy dentyści są ortodontami.
Wosk ortodontyczny
Nietoksyczny wosk nakładany na zamki i druciki w celu złagodzenia podrażnień. Można go kupić w aptece lub poprosić o niego ortodontę.
Podniebienie
Sklepienie jamy ustnej.
Ekspander podniebienny
Aparat służący do poszerzenia łuku szczęki górnej. Może być przyklejony do powierzchni zębów lub przymocowany przy użyciu metalowych pierścieni ortodontycznych.
Aparaty Pendex/Pendulum
Dwa bardzo podobne to siebie aparaty. Każdy z nich jest mocowany do zębów przy użyciu 4 pierścieni. Ich zadaniem jest przesuwanie górnych zębów trzonowych do tyłu. Można ich używać bez potrzeby zakładania aparatu zewnątrzustnego.
Przyzębie
Jest to zespół tkanek otaczających zęby (dziąsła).
Faza I
Wczesne leczenie ortodontyczne, przeprowadzane przeważnie w wieku 7-10 lat - wtedy, gdy dziecko ma zarówno zęby stałe, jak i mleczne. Ta początkowa faza leczenia ma pomóc wyleczyć niektóre wady ortodontyczne związane np. z ułożeniem i prawidłowym rozwojem szczęk i zębów, które łatwiej skorygować u młodszych pacjentów. Po przeprowadzeniu fazy I prawie zawsze niezbędne jest założenie aparatu stałego (faza II leczenia) w późniejszym czasie.
Faza II
Nazywana również fazą aktywnego leczenia, to faza, w której można zastosować aparat stały u pacjenta, który ma już wszystkie zęby stałe.
Zęby tylne
Zęby położone w tylnej części jamy ustnej, w szczególności zęby trzonowe i przedtrzonowce.
Łańcuszek ściągający
Nazywany również łańcuszkiem elastycznym, to element rozciągany na wiele zamków, który ma na celu zmniejszenie przestrzeni między zębami.
Aparat Quad Helix
Aparat ze specjalnym drucikiem z charakterystycznymi pętelkami, którego zadaniem jest poszerzenie górnego łuku zębowego. Stosowany jest w celu skorygowania przodozgryzu.
Retainer
Zdejmowany element, który służy do ustabilizowania zębów w nowym położeniu po leczeniu ortodontycznym. Zwykle składa się z części plastikowych oraz drucika. Dostępne są również stałe retainery, najczęściej w formie drucików przyklejonych za dolnymi lub górnymi zębami.
Aparat strzałkowy
Jest to element z 3 śrubami, w większości pokryty akrylem, który ma na celu rozszerzenie łuku szczęki.
Samoligaturujące zamki
Są to zamki, które nie wymagają użycia elastików do utrzymywania łuku ortodontycznego, ponieważ mają metalowe klapki, które można otwierać i zamykać. Z reguły są mniejsze od tradycyjnych zamków, jednak nie są dostępne w wersji przezroczystej ani kolorowej. Samoligaturujące zamki generują mniejszą siłę tarcia niż zamki tradycyjne, dzięki czemu leczenie jest często szybsze i skuteczniejsze.
Separatory
Zwane również oddzielaczami, to elementy elastyczne bądź metalowe sprężynki zakładane w przestrzeniach międzyzębowych, aby utworzyć miejsce dla pierścieni ortodontycznych. W razie potrzeby są mocowane 2-3 dni przed założeniem aparatu ortodontycznego.
Utrzymywacz przestrzeni
Niewielki metalowy element zbudowany z pierścienia mocowanego wokół zęba oraz otwartej pętli. Jego celem jest utrzymanie między zębami wolnej przestrzeni, w której wyrośnie ząb stały.
Sprężynki
Metalowe sprężynki umieszczane są na łuku między zamkami i mają na celu stworzenie lub zamknięcie przestrzeni między zębami.
Szyna
Przezroczysty, plastikowy element wyrównujący używany do leczenia dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych oraz bólu w obrębie twarzy. Może być nałożona zarówno na górne, jak i na dolne zęby.
Staw skroniowo-żuchwowy (TMJ)
Staw skroniowo-żuchwowy, nazywany również stawem szczękowym. Wyrażenie często stosowane w przypadku zaburzeń funkcji stawów skroniowo-żuchwowych, czyli bolesnych dolegliwości w obrębie szczęki.
Pozycjoner zębów
Przezroczysta, plastikowa nakładka w formie ochraniacza, stosowana po zdjęciu aparatu, aby delikatnie przesuwać zęby i wyregulować zgryz.
Podwójny blok
Zestaw dwóch elementów, które stymulują rozwój dolnej szczęki, a jednocześnie hamują wysuwanie się górnej szczęki do przodu.