Jeśli Twoje dziecko potrzebuje aparatu lub już go nosi, nie martw się. Wystarczy zastosować się do kilku poniższych wskazówek, a już wkrótce dziecko będzie zachwycać promiennym uśmiechem.
U dzieci z aparatem ortodontycznym dbanie o zęby i dziąsła jest szczególnie istotne. Pomiędzy elementami aparatu znajdują się bowiem małe przestrzenie, w których mogą gromadzić się cząstki jedzenia i płytka bakteryjna. Nieodpowiednie czyszczenie może powodować powstawanie plam na zębach i próchnicy wokół klamer lub taśm ortodontycznych.
Po każdym posiłku dziecko powinno starannie umyć zęby pastą o zawartości 1350–1500 ppm fluoru oraz szczoteczką z miękkimi włóknami. Do czyszczenia przestrzeni między elementami aparatu należy używać specjalnej szczoteczki międzyzębowej o małych pęczkach.
Jak dbać o aparat
Poniższe porady pomogą zwiększyć skuteczność codziennego szczotkowania:
Przed szczotkowaniem – dziecko powinno zdjąć gumki i inne zdejmowane elementy aparatu ortodontycznego. W przypadku aparatów wyjmowanych, należy je wyjąć po każdym posiłku do czyszczenia.
Szczotkowanie zębów – dziecko powinno wyczyścić każdy ząb z osobna. Najpierw należy przyłożyć szczoteczkę pod kątem 45 stopni do linii dziąseł, a następnie wykonywać koliste ruchy, lekko dociskając szczoteczkę. Należy kontynuować te czynności przez około 10 sekund, tym samym ruchem szczotkującym na wszystkich zewnętrznych i wewnętrznych powierzchniach zębów, nachylając szczoteczkę w razie potrzeby, aby lepiej dotrzeć do wewnętrznej strony mniejszych zębów przednich.
Czyszczenie aparatu – dziecko powinno trzymać szczoteczkę pod kątem 45 stopni, aby wyczyścić przestrzenie wokół elementów aparatu. Należy szczotkować w kierunku od góry do dołu każdego drutu. Dziecko powinno bez pośpiechu wyszczotkować wszystkie zęby górne i dolne, dokładnie usuwając płytkę bakteryjną oraz resztki jedzenia. W przypadku zdejmowanych aparatów ortodontycznych, należy je oczyścić nad umywalką napełnioną wodą. Pozwoli to uniknąć uszkodzenia aparatu w razie jego przypadkowego upuszczenia. Wyszczotkuj aparat szczoteczką do zębów i pastą fluorową, aby usunąć wszystkie resztki jedzenia i zanieczyszczenia. Uważaj, aby nie uszkodzić drutów. Po wyczyszczeniu włóż aparat ortodontyczny z powrotem do ust.
Szczotki międzyzębowe raz dziennie – poproś dentystę, aby pokazał dziecku najlepszy sposób czyszczenia przestrzeni międzyzębowych i aparatu. Ponadto należy postępować zgodnie z instrukcjami podanymi na opakowaniu produktu. Jeśli dziecko nosi aparat lub zostało poddane zabiegowi ortodontycznemu, może także użyć specjalnego produktu do higieny przestrzeni międzyzębowych, np. szczoteczki jednopęczkowej lub nici dentystycznych.
Ochrona zębów dziecka – aparat ortodontyczny zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy, dlatego dziecko musi dbać o zdrowie zębów za pomocą pasty o zawartości 1350–1500 ppm fluoru. Należy szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie, najlepiej po każdym posiłku.
Jeśli dentysta lub ortodonta uzna, że istnieje większe ryzyko próchnicy zębów, może: (i) przepisać silniejszą pastę o wyższym stężeniu fluoru (np. 2800 ppm), (ii) nakładać lakier fluorowy na zęby dwa do czterech razy w roku podczas wizyt lub (iii) zalecić stosowanie płynu z fluorem do płukania jamy ustnej, w innym momencie niż podczas mycia zębów.
Po szczotkowaniu dziecko może wypluć nadmiar pasty, lecz nie powinno płukać ust
– Płukanie po szczotkowaniu zmywa warstwę pasty z fluorem potrzebnej do wzmocnienia zębów. Aby uniknąć tego efektu rozcieńczenia, po szczotkowaniu nie należy nawet stosować płynu do płukania jamy ustnej, bowiem rozcieńcza on warstwę fluoru na zębach.
Dbaj o regularne wizyty u dentysty i ortodonty.
Przypomnij dziecku, aby uważało na to, co je i pije – Niezalecane jest spożywanie bardzo twardych produktów, takich jak orzechy lub twardych, lepkich słodyczy, np. toffi. Należy również ograniczyć ilość słodkiej żywności i napojów. Pomóż dziecku ustalić harmonogram posiłków, aby dbać o zdrowie zębów. Dobrym przykładem takiego harmonogramu są 3 posiłki i 2 zdrowe przekąski dziennie oraz tylko woda lub mleko pomiędzy porami posiłków. Dziecko powinno uważać na jedzenie zawierające ukryte cukry. Dowiedz się więcej o tym, jakie jedzenie jest najlepsze dla zębów dziecka.
Odbarwienie aparatu – dziecko powinno również pamiętać, że elementy aparatu przylegające do zębów (tzw. ligatury) mogą ulec zabarwieniu. Z tego względu należy unikać żywności zawierającej silne barwniki, takiej jak buraki, czarne porzeczki, jagody, sos curry lub sok winogronowy.
Planuj regularne wizyty kontrole
W okresie noszenia aparatu ortodontycznego dziecko musi regularnie odwiedzać ortodontę w celu regulacji aparatu. Po rutynowej regulacji aparatu dziecko może odczuwać ściskanie lub nawet niewielki ból. Pomocne będą wówczas powszechnie stosowane środki przeciwbólowe, takie jak paracetamol i ibuprofen. Jeśli jednak dyskomfort lub ból utrzymuje się przez kilka dni lub nasila się, należy zasięgnąć porady ortodonty. Niezwłocznie zgłaszaj także ortodoncie wszelkie problemy dotyczące aparatu lub przypadki złamania jego elementów.
W trakcie leczenia ortodontycznego należy także regularnie odwiedzać stomatologa i kontrolować stan zębów. Rutynowe kontrole są niezbędne do wykrycia wczesnych oznak próchnicy i choroby dziąseł. Dentysta lub higienista może również co jakiś czas wykonywać zabiegi fluoryzacji, aby w czasie noszenia aparatu zapewnić dodatkową ochronę powierzchni zębów przed próchnicą. Stomatolog lub ortodonta będzie monitorować stosowaną przez dziecko technikę czyszczenia jamy ustnej i w razie potrzeby zaleci zmiany. Dziecko powinno zawsze postępować zgodnie z jego instrukcjami.
Opinia eksperta
dr med. Ewa Iwanicka-Grzegorek: „W trakcie leczenia ortodontycznego zęby są szczególnie podatne na próchnicę i stany zapalne dziąseł. Dzieje się tak, ponieważ płytka bakteryjna często pokrywa metalowe części aparatu i gromadzi się w trudno dostępnych miejscach.
Nieregularne usuwanie płytki bakteryjnej może prowadzić do problemów z zębami i dziąsłami. Nieusunięta płytka bakteryjna może stwardnieć – wówczas może ją usunąć wyłącznie stomatolog. Zawsze staram się wyjaśnić pacjentom noszącym aparat ortodontyczny, że absolutnie niezbędne jest codzienne, dokładne czyszczenie jamy ustnej.
Zalecam szczotkowanie zębów elektryczną szczoteczką wyposażoną w technologię oscylacyjno-rotacyjną, która usuwa dwukrotnie więcej płytki bakteryjnej niż szczoteczka manualna. Dostępne są specjalne produkty, które mogą pomóc zadbać o właściwą pielęgnację zębów z aparatem ortodontycznym podczas leczenia ortodontycznego. Są to m.in.: końcówka do szczoteczki elektrycznej, międzyzębowe szczoteczki do czyszczenia przestrzeni między elementami aparatu, szczoteczki do zębów z jedną warstwą włókien lub nici dentystyczne. Zapytaj ortodontę, jak optymalnie dbać o czystość aparatu ortodontycznego.
Oprócz regularnych wizyt u ortodonty, pacjent noszący aparat ortodontyczny powinien odbywać regularne wizyty kontrolne u dentysty”.