Leukoplakia to choroba, która zazwyczaj objawia się występowaniem szarych lub białych plamek w jamie ustnej. Są one zwykle widoczne na dziąsłach, na podniebieniu i na języku. Jest to reakcja jamy ustnej na przedłużające się podrażnienie błony śluzowej. Najbardziej powszechnym czynnikiem ryzyka, który powoduje powstawanie leukoplakii, jest palenie i żucie tytoniu, ale inne substancje drażniące również mogą wywołać tę chorobę.
Łagodne przypadki leukoplakii nie są niebezpieczne i mogą ustąpić samoistnie bądź na skutek zmiany stylu życia. Jednak poważniejsze przypadki leukoplakii są uznawane za stany przednowotworowe, które grożą powstaniem nowotworu jamy ustnej.
Ścisłe przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej, w tym regularne czyszczenie zębów szczoteczką, nicią dentystyczną i płynem do płukania,może pomóc w ograniczeniu ryzyka wystąpienia leukoplakii w przyszłości.
Jakie są objawy leukoplakii
Najbardziej typowym objawem leukoplakii jest szara lub biała plamka (jedna lub więcej) w jamie ustnej, która jest lekko wypukła i stopniowo zmienia swój wygląd.
Zmiany spowodowane leukoplakią mogą być różne u różnych osób. Często można zaobserwować szary język lub białe kropki na ustach spowodowane tą chorobą — u innych osób mogą to być białe plamki na dziąsłach, języku, podniebieniu lub po wewnętrznej stronie policzków.
Leukoplakia włochata
Leukoplakia włochata w jamie ustnej objawia się wypukłą zmianą z boku języka, która ma zgrubiały i/lub włochaty wygląd. Najczęściej występuje u osób z osłabionym układem immunologicznym.Częstą przyczyną tej choroby jest wirus HIV, więc warto jak najszybciej omówić wszelkie niepojące objawy z lekarzem.
Białe lub szare przebarwienia
Pleśniawka również powoduje powstawanie białych lub szarych plamek w jamie ustnej, ale te plamki zwykle dają się zetrzeć w odróżnieniu do zmian będących objawem leukoplakii.
Gruba, twarda, wypukła powierzchnia
Niektóre przypadki leukoplakii są na początku płaskie, ale z czasem stają się grubsze i twardsze.
Czerwone plamki
Jeżeli zaobserwujesz w jamie ustnej wypukłe czerwone plamki będące objawem leukoplakii, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem, ponieważ jest większe prawdopodobieństwo, że tego rodzaju zmiany mają charakter przednowotworowy.
Jakie są przyczyny leukoplakii?
Przyczyny leukoplakii nie zostały jednoznacznie określone, ale znamy kilka czynników ryzyka związanych z tą chorobą.
Palenie lub żucie produktów tytoniowych
Osoby, które regularnie używają produktów tytoniowych, są 6-krotnie bardziej narażone na wystąpienie leukoplakii w jamie ustnej.
Spożycie alkoholu
Kolejnym ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi leukoplakii jest nadmierne spożycie alkoholu: osoby spożywające duże ilości alkoholu są 8-krotnie bardziej narażone na wystąpienie tej choroby niż abstynenci.
Nowotwór jamy ustnej
W niektórych przypadkach nieleczona leukoplakia może prowadzić do nowotworu jamy ustnej. Zmiany nowotworowe lub przednowotworowe występują o około 5% osób żyjącychz leukoplakią. Leukoplakia syfilityczna jest kolejną, rzadką odmianą tej choroby, która jest powiązana z nowotworem jamy ustnej i powodowana przez syfilis — chorobę przenoszoną drogą płciową.
Niewystarczająca higiena jamy ustnej
Zaniedbania w zakresie szczotkowania zębów lub użycia pasty do zębów zwiększają ryzyko wystąpienia leukoplakii jamy ustnej, a w połączeniu z używaniem tytoniu ryzyko jest jeszcze większe.
Podrażnienie wewnątrz jamy ustnej
Niedopasowane protezy, nierówne uzębienie oraz nerwowe podgryzanie wewnętrznej strony policzków może spowodować podrażnienie błony śluzowej i zwiększyć ryzyko wystąpienia leukoplakii.
Leczenie leukoplakii
W większości przypadków skuteczne leczenie leukoplakii obejmuje usunięcie przyczyny podrażnienia błony śluzowej. Metody leczenia leukoplakii:
Rzucenie palenia
Leukoplakia może stopniowo ustępować już sześć tygodni po zaprzestaniu palenia tytoniu przez zdrowych młodych ludzi, a w przypadku starszych osób proces ten może zająć 8-12 miesięcy.
Usunięcie plamek
Leukoplakię czerwoną i plamiastą oraz inne przednowotworowe i nowotworowe formy tej choroby należy usuwać. W tym celu można użyć kriosondy (zamrożenie plamek), skalpela lub lasera.
Usunięcie przyczyny podrażnienia w jamie ustnej
Wstawienie nowych, dobrze dopasowanych protez lub skorygowanie uzębienia przez dentystę może zmniejszyć lub wyeliminować podrażnienie, które powoduje leukoplakię.
Leki antywirusowe
Leukoplakię włochatą spowodowaną wirusem HIV można leczyć lekami antywirusowymi dostępnymi na receptę.
Maść stosowana miejscowa
Dentysta lub lekarz może przepisać roztwór żywicy podofilowej lub kwas retinowy do samodzielnego stosowania, ale zaprzestanie terapii może spowodować nawrót objawów.
Chociaż większość przypadków leukoplakii nie jest poważna i może nawet samoistnie zaniknąć, stwierdzenie leukoplakii na własnym języku lub w innym miejscu jamy ustnej może być przyczyną niepokoju. Jeżeli objawy nie ustępują, porozmawiaj z dentystą o możliwych sposobach leczenia.
Zapobieganie leukoplakii
Zdrowa dieta — żywność bogata w przeciwutleniacze
Jeżeli chcesz się uchronić przed leukoplakią, jedz więcej świeżych owoców i warzyw, które są bogate w przeciwutleniacze. Jest to przydatne, ponieważ przeciwutleniacze zmniejszają ryzyko uszkodzenia tkanki, które mogłoby spowodować leukoplakię lub inną chorobę. Duże ilości przeciwutleniaczy znajdują się w borówkach, brokułach, marchewkach, a nawet w ziemniakach.
Rzuć palenie
Wyeliminowanie tytoniu z życia to najlepsza rzecz, jaką możesz zrobić dla zdrowia swojej jamy ustnej i całego organizmu oraz dla ograniczenia ryzyka leukoplakii.
Ogranicz spożycie alkoholu
Przez spożywanie dużych ilości alkoholu rozumie się zazwyczaj co najmniej 4 napoje alkoholowe dziennie, a to może zwiększyć ryzyko wystąpienia leukoplakii.
Utrzymanie higieny jamy ustnej
Regularne szczotkowanie zębów pastą to jeden z najlepszych sposobów na uniknięcie leukoplakii, nieświeżego oddechu, ubytkówi wielu innych dolegliwości charakterystycznych dla jamy ustnej.
Często zadawane pytania
Jak leczyć leukoplakię w domu?
Domowym sposobem na leczenie leukoplakii jest unikanie tytoniu i alkoholu — dwóch głównych czynników ryzyka wystąpienia tej choroby.
Czy leukoplakia to poważna choroba?
Większość przypadków leukoplakii ma łagodny przebieg i może samoistnie ustąpić, ale poważne przypadki mogą powodować raka i inne poważne problemy zdrowotne.
Na czym polega leukoplakia włochata?
Leukoplakia włochata to wypukła zmiana z boku języka, która ma zgrubiały i/lub włochaty wygląd. Jest kojarzona z osłabieniem układu immunologicznego, np. z powodu HIV.
Źródła:
https://dermnetnz.org/topics/oral-leukoplakia/
https://www.healthline.com/health/leukoplakia
https://www.webmd.com/oral-health/guide/dental-health-leukoplakia