Jak już dobrze wiesz, Twój styl życia i nawyki podczas ciąży mają wpływ na zdrowie Twoje i Twojego nienarodzonego dziecka. W tym okresie musisz przygotować się na wiele różnych rzeczy, dlatego higiena jamy ustnej może nie być dla Ciebie sprawą priorytetową. Jednak regularne dbanie o zęby i dziąsła jest konieczne, jeśli chcesz uniknąć ciążowego zapalenia dziąseł oraz innych problemów stomatologicznych w dłuższej perspektywie.
Zdrowie jamy ustnej podczas ciąży
Systematyczne dbanie o higienę jamy ustnej ma szczególne znaczenie w przypadku kobiet w ciąży. Jest to ważne z kilku powodów.
Ciąża wpływa na zmianę poziomu hormonów w organizmie, co zwiększa ryzyko pojawienia się choroby przyzębia, która jest najpoważniejszą formą choroby dziąseł. Dlatego kobiety w ciąży lub kobiety starające się o dziecko powinny regularnie chodzić do dentysty na wizyty kontrolne, aby uniknąć poważnych problemów stomatologicznych.
Częste spożywanie pokarmów: Podczas ciąży kobiety z reguły częściej jedzą i piją w ciągu dnia. Częstsze spożywanie produktów zawierających cukier powoduje zwiększone ryzyko pojawienia się ubytków, warto więc pamiętać o codziennym szczotkowaniu i nitkowaniu zębów.
Zmiany hormonalne: Niektóre kobiety w ciąży mogą mieć zaczerwienione i opuchnięte dziąsła, ponieważ zwiększona ilość progesteronu w organizmie powoduje wystąpienie silnej reakcji na bakterie znajdujące się w płytce nazębnej. Jeżeli Twoje dziąsła są szczególnie wrażliwe, wypróbuj delikatną nić lub inny specjalistyczny produkt do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych.
Leczenie stomatologiczne podczas ciąży
Pierwszy trymestr ciąży (tj. pierwsze 13 tygodni) to okres, w którym u dziecka rozwija się większość podstawowych narządów. Odpowiednie dbanie o higienę jamy ustnej podczas ciąży zmniejsza ryzyko pojawienia się nagłych problemów z zębami, które będą wymagały wykonania zdjęcia rentgenowskiego w tym okresie, a co za tym idzie narażenia dziecka na promieniowanie. Jeżeli jednak RTG zębów będzie konieczny, nie martw się. Twój dentysta zminimalizuje poziom narażenia na promieniowanie, zakładając Ci specjalny ołowiany fartuch oraz ołowianą opaskę wokół szyi, która pozwoli chronić Twoją tarczycę.
Ważna informacja dla kobiet w ciąży oraz tych, które przypuszczają, że mogły zajść w ciążę: Należy poinformować dentystę o ciąży lub o podejrzewanym zajściu w ciążę, aby mógł wykonać RTG zębów tylko w sytuacji naprawdę koniecznej oraz żeby zastosował niezbędne środki ochronne. Natomiast regularne wizyty kontrolne u dentysty oraz czyszczenia zębów podczas ciąży nie wiążą się z żadnym ryzykiem. Regularne wizyty kontrolne są nawet zalecane, gdyż pozwalają kontrolować płytkę nazębną oraz rozpoznać i wyleczyć początkową fazę próchnicy lub zapalenia dziąseł, zanim rozwiną się one w poważniejsze schorzenie.
Przestrzeganie zasad zdrowego odżywiania podczas ciąży
Zęby zbudowane są z podobnych składników mineralnych jak kości, a wapń, który spożywasz, wspomaga rozwój kości Twojego dziecka. Odpowiednia ilość wapnia pomaga kobiecie w ciąży zachować mocne kości oraz przyczynia się do rozwoju zdrowych zębów i kości u jej dziecka.
Utrzymywanie prawidłowej diety wiąże się z dbaniem o higienę jamy ustnej – kobiety w ciąży powinny zwrócić szczególną uwagę na spożywanie zdrowej żywności bogatej w wapń, fosfor, białko oraz witaminy A, D i C.
Wbrew powszechnie pojawiającym się informacjom, w czasie ciąży nie jest możliwe odwapnienie zębów na skutek dostarczania swojemu organizmowi niewystarczającej ilości wapnia. Rozwijające się dziecko będzie pobierać wapń z kości matki, a nie z jej zębów. Zatem na pewno warto się zdrowo odżywiać, a jednocześnie regularnie dbać o higienę jamy ustnej.
Ciąża a leki
W trakcie ciąży można zażywać niektóre antybiotyki oraz leki przeciwbólowe – czasem może to nawet być konieczne. Antybiotyki należące do grupy tetracyklin oraz podobne specyfiki mogą jednak powodować hipoplazję (niedorozwój) szkliwa oraz przebarwienie zębów stałych u dzieci. Dlatego pamiętaj, by poinformować lekarza o ciąży, jeśli będzie chciał przepisać Ci te leki.
Przygotowanie się na poranne mdłości
Poranne mdłości to po prostu nudności i wymioty, które często pojawiają się podczas ciąży. Mogą przydarzyć się o każdej porze dnia. Jeżeli masz poranne mdłości, dobrym rozwiązaniem jest przygotowanie specjalnego „niezbędnika", który przyda Ci się w nagłym wypadku. Do niewielkiej, solidnej torby zapakuj następujące przedmioty:
nieprzezroczyste i niezniszczone torebki plastikowe (np. zwykłe sklepowe „reklamówki");
chusteczki nawilżające, chusteczki higieniczne lub serwetki do wytarcia twarzy i ust;
butelkę wody, by móc przepłukać zęby i jamę ustną;
buteleczkę płynu do płukania ust, a także małą pastę do zębów i szczoteczkę, by usunąć z ust nieprzyjemny smak i pozostałości kwasu żołądkowego;
odświeżacz do ust lub pastylki miętowe.
Zmiany w jamie ustnej pojawiające się w trakcie ciąży
Zaburzenia odczuwania smaku i nadmierne wydzielanie śliny
W czasie ciąży mogą pojawić się zaburzenia odczuwania smaku (zmiany w kubkach smakowych lub nieprzyjemny posmak w ustach) bądź nadmierne wydzielanie (zbyt duża ilość) śliny. Aby wyeliminować nieprzyjemny posmak w ustach:
Często myj zęby i płucz gardło płynem na bazie sody oczyszczonej i wody (rozpuść 1/4 łyżeczki sody oczyszczonej w filiżance wody), co pomoże zneutralizować poziom pH;
Pij wodę z cytryną lub napoje cytrynowe. Możesz też ssać pastylki cytrusowe.
Aby uniknąć metalowego posmaku w ustach, używaj plastikowych naczyń i przyborów kuchennych.
Pij dużo płynów, aby częściej przełykać ślinę, dzięki czemu jej nadmierne wydzielanie będzie mniej odczuwalne. W tej sytuacji pomóc może również ssanie cukierków.
Zapalenie dziąseł
Od 50 do 70 procent kobiet ciężarnych cierpi na ciążowe zapalenie dziąseł. Dlatego kobiety w ciąży muszą zwracać większą uwagę na codzienne szczotkowanie i nitkowanie zębów, aby nie dopuścić do powstawania płytki nazębnej. Oto zasady, których powinnaś przestrzegać:
Do mycia zębów używaj akumulatorowej szczoteczki elektrycznej. Wiele szczoteczek elektrycznych usuwa więcej płytki nazębnej niż zwykłe szczoteczki manualne – pomagają redukować ilość płytki nazębnej w jamie ustnej, co pozwala zapobiegać zapaleniu dziąseł.
Używaj pasty do zębów, która chroni przez zapaleniem dziąseł. Pamiętaj, by dokładnie zapoznać się z informacjami umieszczonymi na opakowaniu i sprawdzić, czy pasta zawiera składniki pomagające zwalczać zapalenie dziąseł.
Regularnie używaj nici dentystycznej. Nawet jeśli Twoje dziąsła są opuchnięte i krwawią na skutek stanu zapalnego, to nadal powinnaś korzystać z nici dentystycznej. Dzięki codziennemu nitkowaniu zębów możesz usunąć więcej płytki nazębnej niż podczas samego szczotkowania i w ten sposób zminimalizować ryzyko ciążowego zapalenia dziąseł.
Używaj płynu do płukania ust z formułą chroniącą przed zapaleniem dziąseł. Płukanie jamy ustnej płynem bez alkoholu, z formułą chroniącą przed zapaleniem dziąseł, to ostatni krok, który pomoże Ci w zwalczaniu drobnoustrojów i dbaniu o higienę jamy ustnej w czasie ciąży.
Pytania dotyczące ciąży i zdrowia jamy ustnej
PYT.: Czy w czasie ciąży można bezpiecznie stosować produkty z fluorem?
Chociaż fluor jest składnikiem wielu zestawów witamin prenatalnych, to nie udowodniono, by fluor lub zawierające go suplementy diety miały wpływ na organizm kobiety w ciąży, a opinie na ten temat są różne. Skontaktuj się ze swoim dentystą, jeśli chcesz uzyskać więcej informacji.